Onderlinge omgang op de werkvloer

Mensen zijn geen machines. Ze vervullen naar beste weten hun rol, functie of taak en hebben daar zeker ook een beleving bij. Zowel ten aanzien van hun inhoudelijke werk als ten aanzien van de omgang met collega´s. In veel bedrijven waar wij komen en ook veel mensen die we spreken geven de voorkeur aan een scheiding tussen werk en privé. In de zin van dat ze met collega´s niet over hun gevoelens spreken of over problemen die er spelen in hun leven. Zo was er tijdens een teamsessie iemand die aangaf dat ze zes jaar geleden gescheiden was van haar partner en geen van haar collega´s - met wie ze toen al samenwerkte- wist daarvan. Dat is uiteraard voor iedereen verschillend wat je met wie deelt en wat niet.

Waar we het hier over willen hebben is geen pleidooi om je hele belevingswereld op je werk op tafel te gooien en alles met iedereen te delen. Om alles wat je bezighoudt met iedereen te bespreken. Het is wel een pleidooi voor iets anders. Verdiep je eens in de aansturing onder je gedrag. Waarom gedraag je je eigenlijk zoals je je gedraagt? Wat stuurt je daarin aan? Waar ben je je bewust van en wat doe je onbewust, maar toch steeds weer? Dat geeft je omgeving je vaak terug. Wat maakt eigenlijk dat je de ingrijpende gebeurtenissen thuis met niemand op je werk deelt?

Mensen zijn geen machines. Mensen zijn mensen. En mensen vertonen bepaald gedrag, ook jij. Daar gaat het vaak niet over, meestal praten en vergaderen we over de inhoud van het werk. Het gaat pas over het gedrag als dat gedrag niet meer past binnen de verwachtingen die horen bij jou en jouw rol en positie. Het kan zijn dat je complimenten ontvangt omdat je gedrag boven verwachting is, maar vaak gaat het om gedrag dat niet conform verwachting is. Iemand stelt zich niet collegiaal op. Iemand neemt zijn verantwoordelijkheid niet, schuift ‘voortdurend’ zaken door en loopt de kantjes ervan af. Iemand ‘levelt’ niet met zijn omgeving, snapt niets van ‘hoe we hier samenwerken’ en kan totaal niet met klanten omgaan want het gaat alleen maar over de inhoud. Etcetera. En als het er dan over gaat dan is het vaker ‘praten over’ dan ‘praten met’. Eens in de zoveel tijd is er dan een heidag of een benen-op-tafel sessie waar soms de ergste bottlenecks worden besproken. En worden met behulp van (kleuren)testen soms mooie stappen gezet om op zijn minst te begrijpen dat een blauw iemand de zaken anders beschouwt dan jij als overwegend groen type. ‘Surroudended by idiots’ maar nu begrijp je in ieder geval dat een ander zich anders gedraagt dan jij in dezelfde situatie. Je bent dan echter nog geen stap verder in het begrijpen waarom iemand reageert zoals hij reageert. En daar is ons pleidooi weer: zie jezelf en je collega’s als unieke mensen met een eigen unieke innerlijke beleving en verdiep je wat meer in de aansturing van menselijk gedrag. Hoe werkt dat? Waarom gedraag jij je eigenlijk zoals je je gedraagt? Als je daarmee aan de slag gaat dan merk je hoe ook jij je patronen hebt en waar die vandaan komen. En datzelfde geldt natuurlijk voor je collega’s.

Geïnspireerd door de Jungiaanse psychologie zijn wij ons gaan verdiepen in gedrag. Wat zit er àchter onze emoties en hebben innerlijk heftige reacties iets te betekenen? Dat levert fantastische ervaringen op. Hoe beter je jezelf leert kennen hoe groter je innerlijke evenwicht is. Je zit veel lekkerder in je vel. Meer innerlijke rust draagt bij aan je incasseringsvermogen en geeft meer ruimte voor humor en plezier in je leven, ook in je werk. En hoe wij mensen helpen om zich te verdiepen in hun gedrag: door ze te helpen om betekenis te geven aan hun emoties.

Dat vraagt wel om een andere manier van kijken dan we vaak van huis uit meekrijgen. Het accent ligt ook daar vaak op de inhoud en feitelijkheden van gebeurtenissen en veel minder op wat jij erbij ervaart en wat voor betekenis je emoties eigenlijk hebben. Ook de gangbare manier van kijken in onze maatschappij stelt je persoonlijke beleving en daar betekenis aan geven niet voorop. Maar wat zeggen we nu eigenlijk met dat betekenis geven aan persoonlijke beleving?

Om daar antwoord op te kunnen geven moeten we eerst iets uitleggen over je psychodynamiek. Wees eens eerlijk, hoe vaak geef je een ander de schuld van iets dat jou overkomt? De wereld buiten jou veroorzaakt toch jouw ergernissen en irritaties? Jij windt je toch op omdat die andere weggebruiker weer eens een gevaarlijke manoeuvre uithaalt? Of omdat de anderen weer eens geen rekening met jou houden? Oké, tijd voor die andere manier van kijken: de emotie die jij ervaart en jouw reactie die daaruit voorkomt is rechtstreeks te herleiden naar de werking van jouw eigen psyche. De aanleiding waardoor je emotie wordt geproduceerd ligt dan wel buiten je, je slaat er alleen maar op aan als het past bij een thema in jouw onbewuste dat om aandacht vraagt. Dat verklaart ook waarom een ander zich totaal niet ergert aan iets waar jij je echt wel over op kunt winden. Je wordt geboren met een soort anatomie in je psyche - een psychische blauwdruk - die, net als je lichaam, specifiek is voor jou. We onderscheiden daarbij je ware aard, aangeleerde gedrag, schaduw en dissociatie. Elders kun je lezen wat ze betekenen en hoe ze op elkaar inwerken. Maar samen veroorzaken ze jouw innerlijke dynamiek. En dat zorgt dus voor jouw beleving. Een belangrijke conclusie: emoties komen niet van buitenaf maar ontstaan in onszelf.

Als je aan de slag gaat met je emoties, je afvraagt wat de boodschap ervan is en waarmee die emotie verbonden is in jezelf dan is dat een enorme hulp om anders met problemen om te gaan. En ook om nog onvermoede kwaliteiten en talenten te ontdekken. En een mooie bijvangst: je gaat zien dat het bij ieder ander ook speelt, hun psychodynamiek. Waardoor je misschien aandacht geeft aan de emoties van je collega en helpt om daar betekenis aan te geven. Dan is de onderlinge omgangsvorm heel wat meer ontspannen succesvol dan voorheen.